डेअरी फार्म व्यवसाय माहिती | Dairy Farming Business Information In Marathi

Dairy Farming Business Information In Marathi- डेअरी फार्म हाऊसचा व्यवसाय इतर व्यवसायांसारखा नाही. हा व्यवसाय वाटतो तितका साधा नाही. हा व्यवसाय व्यवस्थित चालवण्यासाठी खूप मेहनत घ्यावी लागते. त्यामुळे जर तुम्ही हा व्यवसाय सुरू करण्याचा विचार करत असाल तर तुम्ही आमचा हा लेख जरूर वाचा. आजच्या या लेखात आम्ही तुम्हाला हा व्यवसाय सुरू करताना कोणत्या गोष्टींची काळजी घेणे आवश्यक आहे हे सांगणार आहोत. तुम्ही हा व्यवसाय व्यवस्थित कसा चालवू शकता? परंतु सर्वप्रथम तुम्हाला हे जाणून घेणे आवश्यक आहे की आपल्या देशात या व्यवसायाची स्थिती काय आहे आणि याद्वारे तुम्ही किती नफा कमवू शकता. लहान व्यवसाय सुरू करायचा असेल तर सरकारी मदत घेऊन दुग्धव्यवसाय सुरू करू शकता. हा असा व्यवसाय आहे ज्याची मागणी नेहमीच असते.

Table of Contents

डेअरी फार्मिंग व्यवसाय योजना कशी सुरू करावी | How to Start a Dairy Farming Business Plan In Marathi

आज आम्‍ही तुम्‍हाला डेअरीबद्दल माहिती देणार आहोत जो घरगुती व्‍यवसाय म्‍हणूनही ओळखला जातो परंतु नफा कमाण्‍यात आघाडीवर आहे डेअरी फार्म व्‍यवसाय हा एक साधा व्‍यवसाय आहे परंतु तुम्‍हाला डेअरी व्‍यवसाय सुरू करायचा असेल तर त्यासाठी अधिक मेहनत घ्यावी लागते. या लेखात तुम्हाला त्याबद्दल संपूर्ण माहिती मिळणार आहे, या व्यवसायाच्या सुरुवातीपासून कोणत्या गोष्टींची गरज आहे आणि नफा कसा मिळवावा, याची संपूर्ण माहिती या लेखात दिली आहे.

डेअरी फार्म व्यवसाय म्हणजे काय? | What is a Dairy Farm Business in Marathi

दुग्धव्यवसायात गुरे पाळून व्यवसाय सुरू करता येतो. दूध आणि दुग्धजन्य पदार्थ जवळजवळ सर्व घरांमध्ये वापरले जातात. डेअरी फार्मिंग व्यवसायात तुम्ही म्हैस, गाय यांसारख्या प्राण्यांचे संगोपन करून त्यांच्याकडून दूध मिळवून पैसे कमवू शकता. त्याचप्रमाणे दुधापासून चीज, दही, तूप, लोणी, मिठाई इत्यादी पदार्थ बनवून विकता येतात. हे सर्व पदार्थ बनवण्यासाठी जास्त वेळ लागतो. आणि हे दुधाच्या किमतीपेक्षा जास्त दराने विकले जाऊ शकतात. याशिवाय जनावरांच्या शेणाचा वापर गोबरगॅसमध्ये करता येतो, शेणाचा वापर शेतजमिनीत खत म्हणून करता येतो. खत विकूनही लाभार्थी पैसे कमवू शकतात. अशा प्रकारे पशुपालनाद्वारे व्यवसाय करण्याच्या प्रक्रियेला डेअरी फार्मिंग म्हणतात.

आमचे इतर पोस्ट बघा–

डेअरी फार्मिंग व्यवसायाचे फायदे | Advantages of Dairy Farming Business in marathi

Milk Production Business In Marathi- या लेखात आम्ही ज्या उमेदवारांना डेअरी फार्म गायपालन व्यवसाय सुरू करायचा आहे त्यांना दुग्धव्यवसायाच्या फायद्यांविषयी माहिती देणार आहोत. दुग्धशाळेच्या फायद्यांविषयी अधिक माहिती मिळविण्यासाठी, तुम्ही खालील यादी काळजीपूर्वक वाचा.

दुग्धव्यवसायातून उद्योजक आपला व्यवसाय सुरू करू शकतात.
या व्यवसायाचा पर्यावरणावर कोणताही परिणाम होत नाही.
शेणाचा वापर बायोगॅससाठी करता येतो.
हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी खूप लोकांची गरज नाही.
दुग्धव्यवसाय हा वर्षभर चालणारा व्यवसाय आहे.
खताचा वापर शेतीतही करता येतो.
शेतकरी हा व्यवसाय जास्तीत जास्त प्रमाणात करतात कारण त्याचा फायदा त्यांना दुग्धव्यवसायासह पिकासाठी होतो.
दुग्धव्यवसाय सुरू करण्यासाठी बँका कर्जही देतात.
सरकारकडून दुग्धव्यवसायाशी संबंधित अनेक योजनाही सुरू केल्या जात आहेत.
तुम्ही दूध उत्पादन करून ते बाजारात विकून चांगला नफा कमवू शकतात.
मिठाई किंवा डेअरी युक्त पदार्थ विकून तुम्ही पैसे कमवू शकतात.
डेअरी फार्मिंग व्यवसायातून तुम्ही स्वतःची दूध डेअरी देखील चालवू शकतात
तुम्ही गायी म्हैस यांचा दुधाच्या पदार्थातून देखील नफा कमवू शकतात

तुमचे स्वतःचे जूस सेंटर करा चालू

डेअरी फार्म बिझनेस मॉडेल इंडिया | Dairy Farm Business Model In Marathi

दूध डेअरी कशी करावी हे आपल्या जीवनात किती महत्त्वाचे आहे कारण ते मानवाच्या आरोग्यासाठी खूप उपयुक्त आहे आणि भारत दुधाच्या उत्पादनातही पहिल्या क्रमांकावर आहे, भारतातून परदेशातही दुधाचा पुरवठा केला जातो. जगात, भारतात सर्वाधिक 19% दूध आहे. परदेशात तसेच भारतात दुधाचे उत्पादन मोठ्या प्रमाणात होते, त्यामुळे व्यवसायही सुरू करता येतो.

गेल्या काही वर्षात जे लोक भारतात दुग्ध व्यवसाय करत आहेत त्यांच्या आकडेवारीनुसार 2017 नंतर त्यांच्या उत्पन्नात 24% वाढ झाली आहे जी 2014 मध्ये 19% होती जी 3 वर्षात 5% ने वाढली आहे 5% म्हणजे अनेक कोटी रुपये. आणि यावरून असा अंदाज आहे की भारतात डेअरी फार्म व्यवसायाला खूप मागणी आहे.

टिश्यू पेपर बनवण्याचा व्यवसाय कसा करावा

डेअरी फार्म व्यवसाय कसा सुरू करावा | How to Start a Dairy Farm Business In Marathi

डेअरी फार्मिंग व्यवसाय सुरू करण्यासाठी उद्योजकांना काही गोष्टींची काळजी घ्यावी लागते. त्या सर्व गोष्टींची यादी लेखात खाली दिली आहे.

सर्वप्रथम तुमच्या दुग्धव्यवसायासाठी ते ठिकाण निवडा जेथे तुम्हाला दुग्धव्यवसाय उघडायचा आहे.
मग तुम्हाला कोणत्या जातीची गाय, म्हैस पाळायची आहे ते प्राणी निवडायचे आहेत.
गायी आणि म्हशींच्या अनेक जाती आहेत, त्यापैकी जास्त दुधाळ असलेल्या जाती ठेवाव्या लागतात.
उद्योजक बहुतेक लोकांच्या आवडत्या आणि दुभत्या म्हशीच्या जाती ठेवू शकतात – मेहसाणा, मुर्राह इ.
आणि गायींची लोकप्रिय जात जर्सी, साहिवाल, फ्रिसियन इ.
यासाठी तुम्हाला वेगवेगळ्या जातींची माहितीही हवी आहे.
सर्व जातींच्या किंमती भिन्न आहेत, उमेदवार बजेटनुसार जाती निवडू शकतात.

तुम्ही 3 प्रकारे दुग्ध व्यवसाय सुरू करू शकता:-

लहान प्रमाणात दुग्धव्यवसाय
मध्यम प्रमाणात दुग्धव्यवसाय
भारतात मोठ्या प्रमाणावर दुग्ध व्यवसाय

याबद्दल सांपूर्ण सविस्तर जाणून घेऊया- Dairy Farming business Idea In Marathi

लहान स्तरावरील दुधव्यवसाय (Dairy Farm) –

लहान प्रमाणात दुग्ध व्यवसाय सुरू करण्यासाठी तुम्हाला म्हशी आणि गायी कमी लागतात, यामध्ये तुम्हाला एक लहान बजेट बनवावे लागेल आणि तेच बजेट फॉलो करून पुढे जावे लागेल, छोट्या स्केलवर तुम्ही आधी 2 म्हशी आणि 3 गायी घ्या. ते घेताना, तुम्हाला खात्री करून घ्यायची आहे की ते खऱ्या जातीचे (जर्सी) आहे. आणि कारण त्यांचे दूध त्यांच्या जातीच्या दरानुसार विकले जाईल कारण तुम्ही जिथे दूध विकता तिथे तुम्ही फॅटबद्दल देखील विचारू शकता. जर तुम्ही 15-20 लिटर दुधाचा व्यवसाय करत असाल तर ते 20 लिटर दूध विकून तुम्ही महिन्याला 50 हजारांपर्यंत कमवू शकता आणि यामध्ये तुमची गुंतवणूक एकदाच 1.5 लाखांपर्यंत असेल.

बदक पालन व्यवसाय कसा करावा

मध्यम स्तरावरील दुधव्यवसाय (Dairy Farm)-

डेअरी फार्म हा मध्यम स्तराचा सरासरी व्यवसाय आहे, या व्यवसायात तुम्हाला 20 ते 25 म्हशी आणि गायी लागतात, यामध्ये देखील तुम्हाला सरासरी बजेट बनवावे लागेल आणि तेच बजेट फॉलो करा आणि गायी म्हशी घेण्यापूर्वी खात्री करा. त्या खऱ्या जातीच्या नाहीत कारण त्यांचे दूध त्यांच्या जातीच्या दरानुसार विकले जाईल (गायी किंवा म्हैस कोणत्या श्रेणीच्या आहेत म्हणजे त्या जर चांगल्या श्रेणीतल्या असतील तर त्यांचे दूध उत्तम पद्धतीचे असेल) कारण तुम्ही जिथे दूध विकता तिथे तुम्ही फॅटबद्दल विचारू शकता जर तुम्ही एका दिवसात 40 ते 50 लिटर दुधाचा व्यापार केला तर तुम्ही दरमहा 1 लाखांपर्यंत आणि यामध्ये तुमची गुंतवणूक फक्त एकदाच 2 लाखांपर्यंत असेल.

मोठ्या स्तरावरील दुधव्यवसाय (Dairy Farm)-

मोठ्या प्रमाणावर डेअरी फार्म उघडण्यासाठी तुम्हाला विशिष्ट प्रकारच्या म्हशी आणि गायींची गरज आहे, या व्यवसायात तुम्ही दुधासोबत म्हशी किंवा गायी विकण्याचा व्यवसाय सुरू करू शकता. पण त्यांना खायला चांगले अन्न आणि चारा देखील तुम्हाला पुरवावा लागणार आहे. कारण जर तुम्ही मोठ्या प्रमाणावर डेअरी फार्म उघडणार आहात, मग तुमची गुंतवणूकही जास्त होऊ शकते, चांगल्या चांगल्या गायी-म्हशींची किंमतही जास्त असेल, त्याचप्रमाणे तुम्हाला 40 ते 50 गाई-म्हशींची गरज भासेल. मोठ्या प्रमाणावर आणि तुम्ही दिवसाला 300 ते 350 लिटर दुधाचा व्यापार करता आणि तुम्ही एका दिवसात 10 हजारांपर्यंत बचत करू शकता, त्यानंतर तुम्ही महिन्याला 3 लाखांपर्यंत कमवू शकता आणि यामध्ये तुमची गुंतवणूक एकदाच होणारी आहे, हे पुन्हा पुन्हा होणार नाही. कारण तुम्हाला चांगले अन्न आणि चारा घ्यायचा आहे जो 10 ते 15 लाखांपर्यंत असेल. आणि यालाच जोडून तुम्ही दुधापासून तयार होणारे मिल्क प्रॉडक्ट जसे कि, पनीर, खवा, चीझ, ताक, लोणी, बटर, तूप, खरवस, आणि काही मिठाईचे पदार्थ तुम्ही बनवून विकू सुद्धा शकतात. यात तुम्ही कमाई महिन्याला लाखोंच्या पुढे असेल आणि तुम्हाला या व्यवसायात खूप जास्त फायदा होणार हे नक्कीच.

दुग्धव्यवसायासाठी गायी, म्हशी कुठे मिळतील? | Where to get cows, buffaloes for dairy farming In Marathi

Dairy Farming Business Plan In Marathi – जर तुम्हाला दुग्ध व्यवसायात यशस्वी व्हायचे असेल तर तुमची पहिली पायरी असली पाहिजे की तुम्ही तुमच्या शेतात कोणत्या प्रकारच्या गायी आणि म्हशी ठेवता. कारण येथूनच या व्यवसायाचा खरा पाया सुरू होतो. आणि विविध प्रकारच्या गायी म्हशी आहेत. त्यांची जात आणि तिची गुणवत्ता आणि दुधाची गुणवत्ता ठरवते.

या व्यवसायाला चालना देण्यासाठी, भारत सरकारने एक ऑनलाइन वेबसाइट देखील तयार केली आहे जिथे तुम्ही दुग्धशाळेसाठी गाय आणि म्हशी खरेदी करू शकता. याशिवाय गाई-म्हशी खरेदीची संपूर्ण माहिती असल्यास गाई-म्हशी सुरक्षित वाटणाऱ्या ठिकाणी जाऊन त्यांच्याकडून गाई-म्हशी खरेदी करू शकतात.

गायी म्हशी विकत घेण्यासाठी ह्या वेबसाइट वर भेट द्या– Cow And Buffalo Market

ग्रीन हाऊस शेती म्हणजे काय

डेअरी फार्मसाठी गायी आणि म्हशींची निवड कशी करावी? | How to choose cows and buffaloes for dairy farm In Marathi

Dairy Farm business Plan In Marathi- जसे आम्ही तुम्हाला सांगितले होते की जर तुम्हाला डेअरी फार्म व्यवसायात यशस्वी व्हायचे असेल तर तुमची पहिली पायरी असली पाहिजे की तुमच्या फार्मवर कोणत्या प्रकारच्या गायी आणि म्हशी तुम्ही घेऊन ठेवल्या आहेत. कारण हा या व्यवसायाचा मुख्य पाया आहे. गायी आणि म्हशींच्या जातींचे विविध प्रकार आहेत आणि त्यांची गुणवत्ता देखील त्याच जातीवरून ठरवली जाते, खाली आम्ही ग्रेडसह गायी आणि म्हशींच्या जातींची यादी तयार केली आहे. जी खालीलप्रमाणे आहे.

मुरा – 20 लिटर ते 25 लिटर दूध

भदावरी – 16 लिटर ते 20 लिटर दूध

जाफ्राबादी – 10 लिटर ते 12 लिटर दूध

सुरती – ८ लीटर ते १० लिटर दूध

मेहसाणा – ५ लिटर ते १० लिटर दूध

नागपुरी – ५ लिटर ते १० लिटर दूध

या यादीद्वारे तुम्ही दूध व्यवसायसाठी गायी आणि म्हशी निवडू शकता.

गायीची किंमत | Price Of Cows In Marathi

Read More-

म्हशी किंवा गायींची किंमत त्यांच्या जातीच्या आधारे ठरवली जाते. चांगल्या जातीची म्हैस विकत घेतल्यास ३० हजार रुपयांपर्यंत खर्च येतो. दुसरीकडे म्हशीची जात फारशी चांगली नसेल तर म्हशी २० हजारांच्या आत खरेदी करता येते. त्याच वेळी, तुम्हाला स्वस्त दरात गायी सहज मिळू शकतात.

म्हैस किंवा गाई खरेदी करताना लक्षात ठेवण्याच्या गोष्टी | Things to remember while buying buffalo or cow In Marathi

म्हशी किंवा गायींच्या अनेक जाती जगभर पाहायला मिळतात आणि प्रत्येक जातीच्या म्हशी वेगवेगळ्या प्रमाणात दूध देतात. त्यामुळे तुमच्या व्यवसायासाठी त्या म्हशीच खरेदी करा, ज्या तुमच्या व्यवसायासाठी फायदेशीर आहेत. दुसरीकडे या व्यवसायासाठी जर्सी कॅटल, होल्स्टीन कॅटल ब्रीड आणि साहिवाल जातीच्या म्हशी योग्य आहेत. जर्सी कॅटलमध्ये 15 ते 18 लिटर दूध देण्याची क्षमता असते.

आइसक्रीम बनवण्याचा व्यवसाय करा चालू

गाई-म्हशींना काय खायला द्यावे? | What to feed cows and buffaloes In Marathi

दुग्धशाळेतील गाई आणि म्हशींकडून आपल्याला अधिक दुधाची अपेक्षा असते, परंतु जोपर्यंत आपण त्यांना चांगले अन्न दिले नाही तोपर्यंत त्या जास्त दूध देत नाहीत, म्हणूनच गाई-म्हशींना चांगला चारा, मोकळा चारा, काही मोहरीचे तेल, काही खनिजे आणि काही देशी दिले जातात. पाककृतींचा अवलंब केला जाऊ शकतो जेणेकरून त्यांची दूध काढण्याची क्षमता अधिक असेल.

योग्य स्थान निवडत आहे | choosing the right place in marathi

हा व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी, तुम्ही खरेदी केलेल्या म्हशी किंवा गायी ठेवल्या जातील अशी जागा निवडावी. कोणत्याही प्रकारची दुग्धशाळा उघडण्यापूर्वी त्या ठिकाणची निवड करणे, त्या ठिकाणी पाण्याची सोय काय आहे, याची नीट माहिती घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. कारण म्हशी किंवा गायी भरपूर पाणी पितात. त्यामुळे अशी जागा निवडा, जिथे तुम्हाला मुक्तपणे पाणी मिळेल, तर उन्हाळ्यात म्हशी किंवा गायींना हवा देण्यासाठी पंख्याचीही गरज असते, त्यासाठी तिथे विजेची सोय आहे याची खात्री करा. एक किंवा दोन एकर जमिनीवरच तुमची डेअरी उघडा. कारण तुमच्याकडे जितकी मोकळी जागा असेल तितकी तुम्ही म्हशी किंवा गायींना दिलेले खाद्यपदार्थ ठेवू शकाल.

फूड ट्रक व्यवसाय कसा सुरु करावा

निवडलेल्या ठिकाणी बांधकाम काम करा | Select Right Place For Work In Marathi

जागा आवडल्यानंतर त्या ठिकाणी म्हशी किंवा गायी ठेवण्यासाठी तुम्हाला काही खोल्या कराव्या लागतील. जेणेकरून हिवाळ्यात म्हशी किंवा गायी त्या खोल्यांमध्ये ठेवता येतील. खोल्यांव्यतिरिक्त, तुम्हाला टिनच्या मदतीने टेरेस बनवावी लागेल. त्या छताखाली म्हशी किंवा गायी सहज ठेवता येतात. याशिवाय, त्यांना छताखाली चारा देण्याच्या सोयीसाठी, तुम्हाला बॉक्सच्या आकारात जागा तयार करावी लागेल. जेणेकरून बॉक्सच्या आकाराच्या जागेवर तुम्ही त्यांच्यासाठी खाद्यपदार्थ ठेवू शकता. त्याच वेळी, वर नमूद केलेल्या गोष्टींव्यतिरिक्त, आपल्याला आणखी तीन ते चार खोल्या लागतील. या खोल्यांमध्ये तुम्ही त्यांच्या खाद्यपदार्थ, दुधाची भांडी आणि इतर गोष्टी ठेवू शकाल.

फास्ट फूड व्यवसाय कसा करावा

म्हशी किंवा गायींचे दूध काढणे | Milking buffaloes or cows In Marathi

जागा निवडल्यानंतर पुढील काम म्हणजे म्हशींचे दूध काढण्याची प्रक्रिया. दिवसातून दोनदा म्हशीचे दूध घेता येते. त्याचबरोबर या कामात गुंतलेल्या लोकांना स्वच्छतेसह दूध काढण्याच्या सूचना द्या. दूध बाहेर आल्यानंतर सर्व दूध एकाच ठिकाणी साठवा. त्यानंतर तुम्ही हे दूध विकू शकता.

सावधगिरीची आवश्यकता आहे | Caution is required In Marathi

म्हशींना फक्त योग्य प्रकारचे अन्न द्या. त्यांना खराब झालेले अन्न खाऊ घातल्यास त्यांची प्रकृती बिघडू शकते, याशिवाय म्हशींची नियमितपणे पशुवैद्यकाकडून तपासणी करून घ्यावी. एवढेच नाही तर म्हशींना कोणताही आजार होऊ नये म्हणून त्यांना विविध लसीकरण केले जाते.

घरघूती मेस अणि टिफ़िनचा व्यवसाय करा चालू

व्यवसाय नोंदणी (परवाना प्रक्रिया) | Permission Process In Marathi

जर तुम्हाला तुमची कंपनी उघडून दूध विकायचे असेल, तर तुम्हाला यासाठी तुमच्या कंपनीची नोंदणी करावी लागेल. कंपनीची नोंदणी करण्यासाठी, तुम्हाला तुमच्या कंपनीच्या नावाचा विचार करावा लागेल. त्याच वेळी, आपण कार्यालयात जाऊन स्थानिक प्राधिकरणाकडून आपल्या कंपनीचे नाव नोंदणीकृत करू शकता, याशिवाय आपल्याला व्यापार परवाना, FSSAI License परवाना आणि व्हॅट नोंदणी देखील घ्यावी लागेल. या परवाने आणि नोंदणी प्रक्रियेत तुम्हाला थोडासा खर्च करावा लागेल.

व्यवसाय बजेट आणि क्रेडिट सुविधा | Business budget and credit facilities In Marathi

हा व्यवसाय सुरू करताना तुम्हाला आर्थिक संकटाचा सामना करावा लागत असेल तर तुम्ही बँकेकडून कर्ज घेऊ शकता, तर या व्यवसायाला चालना देण्यासाठी सरकार अनेक प्रकारे सबसिडीही देत आहे. त्याच वेळी, कोणत्याही बँकेकडून कर्ज घेण्यापूर्वी, तुम्हाला ते कर्ज किती व्याजदराने आणि किती कालावधीत परत करावे लागेल याची खात्री करा.

निष्कर्ष – Dairy Farming Business Information In Marathi

आपला भारत देश एक कृषी प्रधान देश आहे, आणि त्यातच अनेक व्यवसाय कृषी व्यवसाय यासामन्धीत आहेत, यातच दूध उप्तादन किंवा डेअरी फार्मिंग व्यवसाय येतो कारण दूध उत्पादनात भारत देश अग्रेसर आहे, आणि यातच तुम्ही दूध व्यवसाय किंवा डेअरी फार्मिंग व्यवसाय करणार तर खूप कमी कालावधीतच तुम्ही लाखो रुपये महिन्याला कमवू शकतात. आणि तुम्ही हा व्यवसाय करण्यावर ठाम असणार तर तुम्हाला आमची हि पोस्ट चांगलं मार्गदर्शन करेल धन्यवाद.

FAQ- Dairy Farming Business Information In Marathi

डेअरी फार्मिंग व्यवसायाला किती खर्च येतो?

डेअरी फार्मिंग व्यवसायाला सुरवातीला तुम्हाला जवळपास १ लाख पर्यंत त्यांना खर्च येऊ शकतो.

दूध व्यवसायासोबत त्या लागत कोणता जोड व्यवसाय करू शकतो?

दूध व्यवसायासोबत तुम्ही दुधा पासून तयार केले जाणारे पदार्थाची विक्री करू शकतात उदा. पनीर, दही, तूप, इत्यादी पदार्थ विकून तुम्ही हजारो पैसे कमवू शकतात.

धन्यवाद,

आमच्या इतर पोस्ट देखील बघा,